Σύμφωνα με την Αμερικανική  Ένωση  Ακοολόγων Λογοπαθολόγων ο όρος πρώιμη παρέμβαση χρησιμοποιείται για υπηρεσίες που παρέχονται σε παιδιά από την γέννηση ως τα τρία έτη και που βρίσκονται σε κίνδυνο η παρουσιάζουν αναπτυξιακές δυσκολίες ή καθυστέρηση. Πρώιμη παρέμβαση δηλαδή σημαίνει ο εντοπισμός και η έγκαιρη στήριξη παιδιών που έχουν δυσκολίες. Η αποτελεσματική πρώιμη παρέμβαση αφορά την πρόληψη των δυσκολιών ή την αντιμετώπιση τους πρώτου αυτές επιδεινωθούν.

Οι προσεγγίσεις πρώιμης παρέμβασης μπορούν να ξεκινήσουν από τη γέννηση ή από τους πρώτους μήνες της ζωής Του παιδιού όταν ένα παιδί μπορεί να γεννηθεί με μία κατάσταση η οποία θα επηρεάσει με κάποιο τρόπο την ανάπτυξη του. Σ’ άλλες περιπτώσεις, αυτή η ανάγκη μπορεί να μην είναι εμφανής από τη στιγμή της γέννησης  αλλά να παρουσιάζεται στο παιδί σε κάποιο αναπτυξιακό στάδιο καθώς μεγαλώνει. Σε γενικές όμως γραμμές, οι ηλικίες διαμόρφωσης και σχηματισμού είναι η περίοδος της πρώιμης παιδικής ηλικίας μεταξύ μηδέν έως τα οκτώ έτη της ζωής ενός παιδιού γιατί αυτή ακριβώς ηλικία αποτελεί περίοδο ταχείας ανάπτυξης.

Εντοπισμός δυσκολιών

Συνήθως οι δυσκολίες εντοπίζονται από το σπίτι, από την οικογένεια του παιδιού και από το σχολείο.  Οι γονείς συνήθως απευθύνονται σε κάποιον ειδικό είτε αυτός είναι ο παιδίατρος, είτε αυτός είναι ο αναπτυξιολόγος ή ο λογοθεραπευτής. Με τη σειρά τους αυτοί με μία έγκυρη αξιολόγηση και διάγνωση εντοπίζουν την δυσκολία του παιδιού και ορίζουν την παρέμβαση την οποία θα ακολουθήσει.

Τομείς εξέτασης

Οι τομείς οι οποίοι θα εξεταστούν είναι η αδρή κινητικότητα, η λεπτή κινητικότητα, η αισθητηριακή αντίληψη και ολοκλήρωση, η επικοινωνία ο λόγος δηλαδή και η ομιλία ενός παιδιού, ο γνωστικός τομέας ανάπτυξης(Προ γλωσσικές προ μαθητικές γνώσεις χωρικός χρονικός προσανατολισμός και λοιπά), οι κοινωνικές δεξιότητες και προσαρμοστική συμπεριφορά.

Σύμφωνα με την δεκαετή έρευνα της αμερικανικής εθνικής μελέτης πρώιμης παρέμβασης, το 66 τοις 100 των γονιών επισκέπτεται έναν λογοθεραπευτή για υπηρεσίες πρώιμης παρέμβασης για λόγους δυσκολιών επικοινωνίας. Δηλαδή ο τρόπος που επικοινωνεί ένα παιδί είναι η κυριότερη αιτία παραπομπής για τέτοιου είδους υπηρεσίες. Πέραν όμως των γλωσσικών δυσκολιών, συχνά προκύπτουν συνοδές διαταραχές όπως για παράδειγμα οι διαταραχές του αυτιστικού φάσματος ή διαταραχές ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας.

Προφίλ Πρώιμων Παρεμβάσεων

Οποιοδήποτε πρόγραμμα κι αν εφαρμοστεί θα πρέπει να διέπεται από ορισμένες αρχές όπως :

• Να είναι εξατομικευμένο ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού.

•Να ανταποκρίνεται στο βαθμό ετοιμότητας του παιδιού.

•Να περιορίζεται στο επίπεδο που το παιδί συμμετέχει.

•Να μην υπερβαίνει το όριο αντοχής του παιδιού.

Διεπιστημονική ομάδα στις υπηρεσίες Πρώιμης Παρέμβασης

Η διεπιστημονική υποστήριξη και συνεργασία είναι άκρως απαραίτητη για την θεραπευτική διαδικασία. Οι ειδικότητες που συμμετέχουν στα προγράμματα πρώιμης παρέμβασης ανάλογα πάντα με την περίπτωση είναι οι λογοθεραπευτές, οιεργοθεραπευτές, οι ειδικοί παιδαγωγοί και παιδαγωγοί, οι φυσικοθεραπευτές οι  γιατροί. Οι ομάδες αυτές παρακολουθούν την οικογένεια και το παιδί και θα πρέπει να βρίσκονται συνεχώς σε άμεση επικοινωνία μεταξύ τους για να θέτονται κοινοί τρόποι παρεμβάσεις.

Ο ρόλος της οικογένειας

Η υποστήριξη και εκπαίδευση της οικογένειας θεωρείται το κλειδί της επιτυχίας τέτοιων παρεμβάσεων. Η πρώιμη παρέμβαση που χρησιμοποιείται στο παιδί θα πρέπει να γίνεται κατανοητή από τους γονείς, ώστε να μπορεί να εφαρμόζεται και στο σπίτι και όχι μόνο σε ειδικά θεραπευτικά περιβάλλοντα. Το παιδί θα περάσει τις περισσότερες ώρες της ημέρας στο σπίτι του επομένως η θεραπευτική παρέμβαση θα πρέπει να συνεχίζεται ενεργά και εκεί.

Όπως ξέρουμε η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία. Η πρώιμη παρέμβαση μας επιφέρει μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας σε διάφορες διαταραχές. Μας βοηθάει στο να κλείσει η ψαλίδα στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει κάποιο παιδί σε σχέση με τα αναπτυξιακά ορόσημα του μέσου όρου της ηλικίας του. Επιλέγοντας συγκεκριμένο εξατομικευμένο πρόγραμμα  ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού που θα  ανταποκρίνεται στο βαθμό ετοιμότητας του και δεν θα υπερβαίνει το όριο αντοχής του παιδιού , βάζουμε τα σωστά θεμέλια για μια έγκυρη , δομημένη πρώιμη παρέμβαση. Ο έγκαιρος εντοπισμός των δυσκολιών και η πρώιμη παρέμβαση έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τις μαθησιακές αδυναμίες και τα προβλήματα συμπεριφοράς, βελτιώνει την κοινωνικοποίηση και εξασφαλίζει στα παιδιά με κινητικές και αναπτυξιακές δυσκολίες, καλύτερη ποιότητα ζωής. Τα παιδιά γίνονται πιο λειτουργικά μέσα από την εκπαίδευση και εντάσσονται ομαλότερα στο κοινωνικό και σχολικό πλαίσιο.

Γκρόπασι Μάριος

Λογοθεραπευτής/Λογοπαθολόγος